12-03-2008
(ενημέρωση για παιδίατρους)
Alaistar D Hay, Knut Schroeder, Tom Fahey
Ένα μέχρι προσφάτως υγιές αγόρι, ηλικίας 24 μηνών διακομίζεται από την μητέρα του τον Φεβρουάριο. Παρουσιάζει από 10ημέρου επιδεινούμενο βήχα, πυρετό και κόρυζα/ άφθονη ρινική καταρροή. Και οι δύο γονείς πάσχουν από άσθμα, και η μητέρα του ανησυχεί για την πιθανότητα να πάσχει και το αγόρι από άσθμα.
Ποιά θέματα πρέπει να καλύψετε
Tα συμπτώματα του αγοριού οφείλονται σε σοβαρή ή ήπια νόσο; Συνοδά συμπτώματα όπως δύσπνοια, συριγμός, μειωμένη λήψη υγρών, αφυδάτωση, πυρετός, και μειωμένη ενεργητικότητα και κοινωνική συναναστροφή υποδεικνύουν πιο σοβαρή νόσο.
Ποιο είναι το αίτιο; Η ακριβής διάγνωση του βήχα μπορεί να είναι πολύ δύσκολη, στις χρήσιμες όμως ενδείξεις περιλαμβάνονται το τμήμα της αναπνευστικής οδού το οποίο έχει προσβληθεί περισσότερο, η εποχή και η αναγνώριση των χαρακτηριστικών σημείων.
Τουλάχιστον το 90% των παιδιών με βήχα έχουν κάποια λοίμωξη της αναπνευστικής οδού, όπως κοινό κρυολόγημα, λαρυγγίτιδα, βρογχίτιδα, βρογχιολίτιδα, κοκκύτη ή πνευμονία. Το σημείο αιχμής της επιπτώσεως του βήχα τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο είναι οκτώ φορές υψηλότερο από την ύφεση του Αυγούστου.
Επιδημίες λαρυγγίτιδος έχουν την τάση να εκδηλώνονται το φθινόπωρο, βρογχιολίτιδος τον χειμώνα και την άνοιξη, και λοιμώξεων από Mycoplasna pneumoniae το φθινόπωρο και τον χειμώνα.
Η λαρυγγίτιδα του Croup χαρακτηρίζεται, στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, από υλακώδη βήχα, βρόγχος φωνής, και εισπνευστικό συριγμό.
Ο κοκκύτης χαρακτηρίζεται από επίμονο παροξυσμικό βήχα και εμετό, και σε μικρότερα παιδιά, από επεισόδια άπνοιας.
Το άσθμα προσβάλει περίπου το 3% των παιδιών και η πιθανότητα υπάρξεως του θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν σε παιδιά ηλικίας άνω των 12 μηνών, τα οποία έχουν επαναλαμβάναμενα επεισόδια συριγμού και δύσπνοιας.
Σε παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να αποβεί χρήσιμη απάντηση στην δοκιμαστική αγωγή, ενώ σε παιδιά σχολικής ηλικίας μπορούν να αποβούν χρήσιμες οι διαφορετικές ενδείξεις μέγιστης οοής.
Πως ξεκίνησε ο βήχας; Ο βήχας συχνώς ακολουθεί άλλα συμπτώματα, όπως η κόρυζα και ο πυρετός. Ένα επεισόδιο πνιγμονής υποδεικνύει ην εισπνοή ξένου σώματος.
Είναι ο βήχας χρόνιος; Ο βήχας είναι πιθανότερο να είναι χρόνιος μετά από βρογχιολίτιδα, σε πρόωρα μωρά και σε μωρά με νεογνικά αναπνευστικά προβλήματα.
Συμπτώματα από γεννήσεως ή συμπτώματα τα οποία σχετίζονται με ανεπαρκή ανάπτυξη υποδεικνύουν κυστική ίνωση.
Ρωτήστε αν το παιδί είναι πλήρως εμβολισμένο (συμπεριλαμβανομένου και του κοκκύτου).
Ρωτήστε την μητέρα για τις ανησυχίες και τις προσδοκίες της.
Ο βήχας προκαλεί σημαντικό άγχος στους γονείς και αποτελεί συχνή ενόχληση ατά την διάρκεια της νύχτας. Πολλοί γονείς ανησυχούν γιατί φοβούνται τον θάνατο από ασφυξία/ πνιγμονή από φλέγμα ή έμετο. Ρωτήστε την αν επιθυμεί να της συνταγογραφήσετε ένα αντιβιοτικό, καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να επηρεάσει την συνταγογράφηση.
Τί πρέπει να κάνετε
Η εξέταση θα καταστήσει σαφές ποια παιδιά νοσούν πιο σοβαρά. Κοιτάξτε για ωχρότητα, εφίδρωση, πυρετό, αφυδάτωση, κυάνωση, ταχυκαρδία, ταχύπνοια (βλέπε πίνακα) και αναπνευστικά δυσχέρεια (έλξη τραχείας, μεσοπλεύρια ή υποπλεύρια εισολκή). Η απουσία ταχύπνοιας είναι το πιο χρήσιμο σημείο για τον αποκλεισμό της πνευμονίας και της υποξαιμίας. Ο συριγμός, ως εύρημα κατά την ακρόαση, μπορεί να αποτελεί αντίδραση σε λοίμωξη (όπως σε βρογχιολίτιδα) ή σημείο άσθματος. Σε μεγαλύτερα παιδιά με δύσπνοια ή συριγμό, συγκρίνετε την μέγιστη ροή με την αναμενόμενη για το ύψος μέγιστη ροή.
Παραπέμψτε τα παιδιά με αναπνευστική δυσχέρεια ή κυάνωση άμεσα σε δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας για εκτίμηση.
Η εξήγηση που θα δώσετε στην μητέρα πρέπει να περιλαμβάνει την περιγραφή του βήχα ως αμυντικό αντανακλαστικό, την εκτίμηση της διάρκειας των συμπτωμάτων και τις επιπλοκές που παρουσιάζονται πιο συχνά.
Οι κλινικοί ιατροί συνηθίζουν να υποτιμούν την διάρκεια του βήχα, ο οποίος συχνά διαρκεί 3 έως 4 εβδομάδες.
Οι επιπλοκές είναι συχνές (περίπου στο 12% των περιπτώσεων) και σε αυτές περιλαμβάνονται η μέση ωτίτιδα, η διάρροια, η βρογχίτιδα και η πνευμονία. Εισαγωγή σε νοσοκομείο απαιτείται πολύ σπάνια (στο 1% έως 2% των περιπτώσεων). Δώστε στην μητέρα ένα φυλλάδιο με τις συμβουλές που της δώσατε. Συστήστε ανάπαυση, αντιπυρετικά και αρκετά υγρά. Καθησυχάστε την ότι αυτή και ο σύντροφος της κάνουν ό,τι είναι δυνατόν.
Ο βήχας ο οποίος σχετίζεται με λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού δεν χρειάζεται αγωγή.
Καθώς τα δεδομένα για να καταλήξουμε σε σαφή συμπεράσματα είναι ανεπαρκή, φαίνεται ότι τα αντιβιοτικά πιθανότατα δεν βελτιώνουν τα συμπτώματα, ούτε προλαμβάνουν τις επιπλοκές και ότι τα μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα κατά του βήχα είναι πιθανότατα αναποτελεσματικά.
Συμβουλέψτε τη μητέρα να μεταφέρει εκ νέου το αγόρι εάν ο βήχας επιδεινωθεί.
Για την πνευμονία της κοινότητος οι οδηγίες συνιστούν αμοξυκιλλίνη, ως θεραπεία πρώτης εκλογής σε παιδιά κάτω των πέντε ετών και μακρολίδες (για την κάλυψη των λοιμώξεων από Mycoplasma pneumoniae) σε παιδιά άνω των πέντε ετών.
Οι πληροφορίες που παρέχονται στο www.paidiatros.gr έχουν ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν μπορούν να υποκαταστήσουν την γνωμάτευση ή την επίσκεψη του γιατρού (ή άλλου λειτουργού Υγείας).
