22-03-2008
ΕRΤ3.GR
Υπάρχει κάτι που λείπει από το τυπικό αστικό τοπίο του Δουβλίνου. Υπάρχουν ταξί και λεωφορεία. Υπάρχουν μοδάτα μπαρ και μόλυνση. Ενας στους δύο μιλά στο κινητό του τηλέφωνο. Δεν υπάρχουν όμως πλαστικές σακούλες, το σύμβολο της ζωής στις πόλεις.
Το 2002, η Ιρλανδία ψήφισε ένα φόρο στις πλαστικές σακούλες. Οσοι πελάτες θέλουν σακούλα για τα ψώνια τους πρέπει να πληρώνουν 33 λεπτά στο ταμείο. Εγινε μια μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία. Και μέσα σε λίγες εβδομάδες, η χρήση της σακούλας μειώθηκε κατά 94%. Μέσα σε ένα χρόνο, σχεδόν όλοι οι κάτοικοι αγόρασαν υφασμάτινες σακούλες πολλών χρήσεων, τις οποίες κρατούν στο γραφείο ή στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου. Οι πλαστικές σακούλες δεν απαγορεύτηκαν. Αλλά το να κρατάς σακούλα είναι πλέον κοινωνικά απαράδεκτο, κάτι σαν να φοράς γούνα ή να μη μαζεύεις τα περιττώματα του σκύλου σου.
«Οταν βλέπω τη συγκάτοικό μου να μπαίνει στο διαμέρισμα με μια πλαστική σακούλα, γίνομαι έξαλλη», λέει η φωτογράφος Εντελ Ιγκαν, που έχει βάλει τις προμήθειές της σε ένα κόκκινο σακίδιο.
Πολλές χώρες και πόλεις, πνιγμένες στις πλαστικές σακούλες, έχουν υιοθετήσει τον τελευταίο καιρό διάφορους νόμους για να περιορίσουν το πρόβλημα. Αλλοι έχουν πετύχει, άλλοι όχι. Το δημοτικό συμβούλιο της Νέας Υόρκης, για παράδειγμα, αποφάσισε ύστερα από πιέσεις της βιομηχανίας να ζητήσει απλώς από τα καταστήματα που δίνουν πλαστικές σακούλες να τις ανακυκλώνουν. Το ερχόμενο καλοκαίρι, τα σούπερ μάρκετ της Κίνας θα σταματήσουν να μοιράζουν σακούλες, αλλά δεν είναι σαφές πόσο θα τις χρεώνουν. Η Αυστραλία θέλει να απαγορεύσει τις πλαστικές σακούλες, αλλά δεν έχει αποφασίσει με ποιο τρόπο. Η Ιταλία στηρίζεται στην καλή θέληση των καταναλωτών.
Στο πάρκινγκ όμως του Superquinn Market, του μεγαλύτερου σούπερ μάρκετ της Ιρλανδίας, είναι φανερό ότι η χώρα έχει περάσει σε άλλη εποχή. «Κάποτε έπαιρνα έξι-εφτά σακούλες κάθε φορά που ψώνιζα. Τώρα, δεν διανοούμαι να αγοράσω ούτε μία», λέει η 40χρονη δημόσια υπάλληλος Κέιθαλ Μακίουον. «Οταν ξεχνάω τις υφασμάτινες σακούλες μου, φέρνω το καρότσι μέχρι το αυτοκίνητο και ρίχνω τα προϊόντα στο πορτ-μπαγκάζ».
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα reusablebags.com, τον περασμένο Ιανουάριο χρησιμοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο 42 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται καρά μισό εκατομμύριο κάθε λεπτό. Οι περισσότερες από τις σακούλες αυτές χρησιμοποιούνται μια φορά και καταλήγουν στα σκουπίδια. Καθώς είναι ελαφριές και συμπιέζονται εύκολα, αντιστοιχούν μόνο στο 2% των απορριμμάτων. Επειδή όμως οι περισσότερες δεν είναι βιοδιασπώμενες, παραμένουν στις χωματερές.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος της Ιρλανδίας είναι αποφασισμένος να μην κάνει πίσω. Εχει προειδοποιήσει τα καταστήματα ότι αν καθιερώσουν τις χάρτινες σακούλες, θα τις φορολογήσει κι αυτές. Αν και αυτές οι σακούλες είναι βιοδιασπώμενες και καλύτερες για το περιβάλλον, οι μελέτες δείχνουν ότι κατά την παραγωγή και τη μεταφορά τους εκλύονται περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου απ’ό,τι για τις πλαστικές.
Οι καταστηματάρχες της Ιρλανδίας είναι σήμερα ένθερμοι οπαδοί της φορολόγησης της πλαστικής σακούλας. «Στην αρχή αντιδρούσα, πίστευα ότι οι πελάτες δεν θα δέχονταν αυτό το μέτρο», λέει ο Φίργκαλ Κουιν, πρόεδρος της αλυσίδας Superquinn και του ομίλου EuroCommerce, που εκπροσωπεί έξι εκατομμύρια ευρωπαίους εμπόρους. «Τώρα όμως, το υποστηρίζω με ενθουσιασμό». Ο Κουιν προσπαθεί να πείσει και άλλες χώρες να υιοθετήσουν αυτό το μέτρο, αλλά προς το παρόν συναντά αντιδράσεις. «Λένε, όχι, δεν θα περάσει στη χώρα μας».
Ορισμένα καταστήματα προσπαθούν να εφαρμόσουν φιλικά προς το περιβάλλον μέτρα με δική τους πρωτοβουλία. Αλλά κάτι τέτοιο δεν λειτουργεί. Ο Κουιν λέει πως όταν τα σούπερ μάρκετ της αλυσίδας του αποπειράθηκαν πριν από μια δεκαετία να χρεώνουν 1% του λογαριασμού για τις πλαστικές σακούλες, οι πελάτες αντέδρασαν. Βρέθηκε έτσι να αγοράζει ο ίδιος πλαστικές σακούλες για τους πελάτες, ώστε να μην πηγαίνουν σε άλλο κατάστημα.
Η Ιρλανδία θέλει τώρα να επεκτείνει τις πρωτοβουλίες της και σε άλλους τομείς. Για παράδειγμα, θέλει να επιβάλει φόρο σε όποιον παίρνει απόδειξη από το ΑΤΜ, αλλά και στις τσίχλες: τα πεζοδρόμια του Δουβλίνου είναι γεμάτα πατημένες τσίχλες. Η κυβέρνηση θέλει επίσης να απαγορεύσει φέτος τους συμβατικούς λαμπτήρες, αντικαθιστώντας τους με λαμπτήρες χαμηλής ενέργειας.
ΑΠΕ
