ΒΡΑΔΙΝΗ ΕΝΟΥΡΗΣΗ
02-10-2010
Πρόβλημα που αγχώνει όλη την οικογένεια, αλλά και ψυχολογικό βάρος –συχνά «ασήκωτο»- για το ίδιο το παιδί, η βραδινή ενούρηση, ταλαιπωρεί, προβληματίζει, στενοχωρεί. Δεν είναι αρρώστια, είναι όμως ένα «δύστροπο» πρόβλημα για το οποίο δύσκολα μιλάει κανείς.
Σύμφωνα με το Αμερικάνικο σύστημα ταξινόμησης DSM-IV, ως νυκτερινή ενούρηση ορίζεται «η μη ηθελημένη απώλεια ούρων κατά τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, σε παιδιά πάνω από 5 ετών, όταν δεν προκαλείται από προβλήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος ή από συνέπειες προκύπτουσες από τη χρήση ουσιών όπως διουρητικά». Το 90% των παιδιών με βραδινή ενούρηση (ΒΕ), είναι περιπτώσεις που δεν απέκτησαν ποτέ τον έλεγχο της κύστης τους στη διάρκεια της νύχτας από τότε που γεννήθηκαν – αυτή λέγεται πρωτογενής ενούρηση. Το υπόλοιπο 10%, αν και είχε μια στεγνή περίοδο για τουλάχιστον έξι μήνες, για κάποιους λόγους επανέρχεται στη ΒΕ – αυτή λέγεται δευτερογενής ενούρηση.
Τα αίτια του προβλήματος είναι πολλά και ποικίλα. «Οι κύριοι παράγοντες που «ευθύνονται» για τη βραδινή ενούρηση είναι η μειωμένη διεγερσιμότητα του εγκεφάλου (αισθητικότητα) κατά τη διάρκεια του ύπνου, που δεν επιτρέπει στο παιδί να καταλάβει πως η κύστη του γέμισε και πρέπει να σηκωθεί και να πάει στην τουαλέτα. Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος αυτών των παιδιών στη διάρκεια της νύχτας «κοιμάται βαθιά». Η μειωμένη λειτουργική χωρητικότητα της κύστης, η υψηλή παραγωγή ούρων κατά τη διάρκεια του ύπνου, η αλλεργία του παιδιού σε κάποια συστατικά ή συντηρητικά τροφίμων, αλλά και η δυσκοιλιότητα, συμβάλλουν επίσης στην εμφάνιση του προβλήματος. Παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες μάθησης και εστίασης της προσοχής, εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά ΒΕ, χωρίς όμως ο λόγος να είναι εμφανής. Το οικογενειακό ιστορικό (όχι μόνο στους γονείς αλλά και σε παππούδες, θείους, ξαδέλφια κ.ά.) λειτουργεί επίσης ως παράγοντας προδιάθεσης», τονίζει ο ψυχοφυσιολόγος στο Κέντρο Ψυχοσωματικής Υγείας «ΑΝΑΔΡΑΣΗ», δρ Δημήτρης Χρηστίδης. Δευτερευόντως, η βραδινή ενούρηση μπορεί να είναι συνέπεια μιας προσπάθειας «διεκδίκησης της προσοχής» από το παιδί ή ένα «ξέσπασμα» του στρες που τυχόν βιώνει. «Απ’ ότι φαίνεται, παιδιά που βιώνουν υψηλά επίπεδα στρες και άγχους (στην οικογένεια ή/και στο σχολείο), ίσως να ‘χρησιμοποιούν’ τη ΒΕ προκειμένου να ‘εκφράσουν’ ότι δυσλειτουργούν και αναζητούν βοήθεια και προσοχή. Αλλά δεν είναι αυτός ο κανόνας. Γενικά, η ΒΕ εμφανίζεται σε οικογένειες χωρίς προβλήματα. Πιο πολλά είναι τα ψυχολογικά προβλήματα που δημιουργούνται συνεπεία της ΒΕ, τόσο στα παιδιά που δυσκολεύονται και προβληματίζονται, όσο και στους γονείς επειδή στεναχωριούνται και νιώθουν ότι κάτι δεν κάνουν καλά. Γενικά οι γονείς βιώνουν μεγάλη απόγνωση βλέποντας το παιδί τους να έχει ΒΕ και στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, κάνουν σημαντικά λάθη: άλλοι γίνονται σκληροί και τιμωρητικοί, άλλοι γίνονται υπερπροστατευτικοί, άλλοι αρνούνται το πρόβλημα και δεν το συζητούν, άλλοι φορτώνονται με ενοχές επειδή θεωρούν ότι δεν είναι καλοί γονείς, άλλοι φορτώνουν τα παιδιά τους με ενοχές και κόμπλεξ», σημειώνει ο κ. Χρηστίδης.
Αντιμετώπιση
Συχνά εξαφανίζεται από μόνη της κατά την εφηβεία, σπανιότερα όμως συνοδεύει το παιδί και στην ενήλικη ζωή του.
Καθώς δεν υπάρχει ένα μοναδικό, απλό αίτιο για τη ΒΕ, αντίστοιχα δεν υπάρχει και μια μοναδική απλή αντιμετώπιση. Σήμερα, η νέα τεχνολογία έχει φέρει νέα «όπλα» κατά της αντιμετώπισης του προβλήματος. Υπάρχουν οι συσκευές «αλάρμ υγρασίας για την νυχτερινή ενούρηση». Πρόκειται για ένα εσώρουχο με συρραμμένους αισθητήρες υγρασίας, που ενεργοποιούνται με την πρώτη σταγόνα ούρων. Οι αισθητήρες συνδέονται με έναν πομπό κι αυτός δίνει σήμα στον συναγερμό που χτυπά και το παιδί ξυπνά. Σε μερικές περιπτώσεις υπάρχει βελτίωση μετά από από δύο εβδομάδες, ενώ σε άλλες μετά από μερικούς μήνες. Αναφέρεται ποσοστό επιτυχίας που αγγίζει το 80%.
Απλές τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν
· Φροντίστε το παιδί να ουρεί αμέσως πριν από τη νυχτερινή κατάκλιση.
· Mην του δίνετε πολλά υγρά (και ειδικά κόκα-κόλα, ανθρακούχα ποτά, τσάι κλπ) κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες. Η λογική αυτής της μεθόδου είναι πως όσο λιγότερα υγρά καταναλώνονται, τόσο μειώνονται τα ατυχήματα. Πριν τη νυχτερινή κατάκλιση καλό είναι να μην τρώει ένα παιδί γλυκά. Οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη αυξάνουν πολύ γρήγορα το σάκχαρο του παιδιού, το οποίο μετά από μερικές ώρες πέφτει εξίσου απότομα. Με αυτήν την πτώση, ο εγκέφαλος του παιδιού θα κοιμηθεί πιο βαθιά και έτσι το παιδί δεν θα αντιληφθεί την ανάγκη του να πάει στην τουαλέτα.
· Διδάξτε το παιδί να ουρεί συχνά, κάθε φορά που νιώθει την κύστη του να γεμίζει, για να γίνει πιο ευαίσθητο στα θέματα της κύστης του.
· Φροντίστε, να είναι εύκολο για το παιδί να πάει τουαλέτα το βράδυ, αν χρειαστεί (αφήνοντας π.χ. κάποιο φως αναμμένο στο διάδρομο – και όχι στο δωμάτιο).
· Μάθετε στο παιδί να χαλαρώνει και να μην βιάζεται κατά τη διάρκεια της ούρησης. Όταν δεν βιάζεται θα αδειάζει καλύτερα την κύστη του.
· Παρακολουθείτε κάθε πρωί το κρεβάτι του παιδιού και επιβραβεύστε τις «στεγνές νύχτες» του.
· Αποφύγετε οποιαδήποτε τιμωρία σε περίπτωση που το παιδί έχει βρέξει το κρεβάτι του. Mην το μαλώνετε, μην το ειρωνεύεστε, μην του δημιουργείτε ενοχές και μην το κάνετε να νιώθει μειονεκτικά για το συμβάν.
· Ξυπνάτε το παιδί στη διάρκεια της νύκτας για να ουρήσει. Τα περισσότερα παιδιά δεν θυμούνται καν ότι αφυπνίστηκαν κατά την διάρκεια του ύπνου τους.
· Χρησιμοποιήστε κάποια συσκευή αφύπνισης, που ενεργοποιείται μόλις το παιδί αρχίσει την ενούρηση στον ύπνο του. «Η σύγχρονη αυτή τεχνολογία συνδυάζει ειδικούς αισθητήρες που στέλνουν εντολή σε ένα δυνατό ξυπνητήρι μόλις το παιδί αρχίζει να χάνει τις πρώτες σταγόνες στον ύπνο του. Το ξυπνητήρι χτυπάει αμέσως μόλις ξεκινά η απώλεια ούρων, συνδέοντας έτσι άμεσα το συμβάν με την αφύπνιση. Το παιδί σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα εκπαιδεύεται να αντιλαμβάνεται από μόνο του το γέμισμα της κύστης. Με τη χρήση του συστήματος, για τα περισσότερα παιδιά, η ΒΕ σταματάει μέσα σε 1-2 εβδομάδες, σε άλλα μπορεί να ‘πάρει’ έως και 3 μήνες», εξηγεί ο κ. Χρηστίδης.
· Αντιμετωπίστε τη δυσκοιλιότητα του παιδιού. Όσο παράξενο κι αν ακούγεται, υπάρχει συσχέτιση της βραδινής ενούρησης με τη δυσκοιλιότητα, που αν αντιμετωπιστεί, δημιουργεί συνθήκες για την απάλειψη της ΒΕ.
Οκτώ μεγάλοι μύθοι
Με τη βοήθεια του κ. Δημήτρη Χρηστίδη, διαλύουμε τους πιο συχνούς μύθους σχετικά με τη νυχτερινή ενούρηση:
1. Τα περισσότερα παιδιά με ΒΕ έχουν ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα.
«Μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό έχει ψυχολογικά ή σωματικά προβλήματα – τα υπόλοιπα παιδιά δεν έχουν το παραμικρό πρόβλημα».
2. Εάν το παιδί δεν μιλάει για την ΒΕ, τότε μάλλον δεν ενοχλείται από τα νυχτερινά του ατυχήματα.
«Το παιδί μπορεί να αντιμετωπίζει ένα βαρύτατο Γολγοθά, τον οποίο ‘επιλέγει’ να μην το συζητά για πάρα πολλούς λόγους. Είναι λογικό ένα παιδί με ΒΕ να νιώθει άγχος, αμηχανία και ντροπή γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να φροντίσουν, το συντομότερο δυνατό, για την σωστή επίλυση του προβλήματος».
3. Η ΒΕ δεν είναι παρά μια ενοχλητική κατάσταση και θα φύγει από μόνη της.
«Ενώ η ΒΕ, στα περισσότερα παιδιά, κάποια στιγμή φεύγει από μόνη της, μέχρι να φύγει, αφήνει τα ‘τραύματά της’ στο χαρακτήρα του παιδιού. Τα πιο συνηθισμένα είναι η χαμηλή αυτοπεποίθηση και η ‘λαβωμένη’ αυτό-εικόνα».
4. Το παιδί μου πρέπει να το ξεπεράσει μόνο του.
«Είναι σημαντικό το παιδί να νιώσει ότι δεν είναι ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο με ΒΕ. Κουβέντες με άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος (γονείς, θείοι κλπ), που είχαν την ίδια εμπειρία, βοηθούν στην καλύτερη επεξεργασία του προβλήματος και ανακουφίζουν το παιδί».
5. Το παιδί μου απέκτησε την ΒΕ επειδή το άφησα με τα πάμπερς για μεγάλο χρονικό διάστημα.
«Το πόσο καιρό φόραγε πάνες το παιδί δεν έχει καμία σχέση με την ΒΕ. Συνήθως, τέτοιες σκέψεις κάνουν οι γονείς που κατακλύζονται από άγχος και ενοχές, προσπαθώντας να βρουν τι έκαναν λάθος».
6. Η υπομονή και η άρνηση είναι ο ιδανικός τρόπος για να ξεπεραστεί η ΒΕ.
«Τέτοιου είδους υπομονή και αρνήσεις μόνο σε διαταραχές επικοινωνίας μπορούν να οδηγήσουν. Πρέπει να μιλάμε και να υποστηρίζουμε τα παιδιά μας και να αναζητούμε ενεργά λύσεις».
7. Οι γονείς πρέπει να οριοθετούν / τιμωρούν τα παιδιά για να σταματήσουν τη ΒΕ συντομότερα.
«Το παιδί δεν κατουράει στο κρεβάτι του από βίτσιο! Κατουράει επειδή δεν έχει τον έλεγχο και δεν το θέλει. Το να τιμωρούμε ένα παιδί για κάτι που κάνει άθελά του και χωρίς έλεγχο, είναι εντελώς αντιπαραγωγικό. Το παιδί χρειάζεται θετική υποστήριξη και όχι τιμωρίες».
8. Εάν το παιδί μου κοιμάται βαριά, το σύστημα ανάδρασης για τη νυχτερινή ενούρηση δεν θα είναι αποτελεσματικό.
«Κάθε άλλο. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος του: να βοηθήσει ένα παιδί που κοιμάται βαριά να εκπαιδευτεί στις επιταγές της κύστης του και να τελειώνει σύντομα με το πρόβλημα της ΒΕ».
|
περίπου 15% των παιδιών “βρέχουν” το κρεβάτι τους μετά από την ηλικία των 3 ετών σε 5-10% μειώνεται αυτό το ποσοστό στην ηλικία των 7 ετών κάθε βράδυ από μία μέχρι 2 φορές το μήνα, είναι η συχνότητα με την οποία ένα παιδί μπορεί να βρέχει το κρεβάτι του. τα αγόρια έχουν συχνότερα ενουρήσεις σε σύγκριση με τα κορίτσια, σε μία αναλογία 2 προς 1. 1 στα 3 παιδιά των οποίων ο ένας γονιός είχε νυχτερινές ενουρήσεις, θα βρέχει το κρεβάτι του. |
|
Σε κάποιες περιπτώσεις, η πρωτογενής ενούρηση οφείλεται σε μειωμένη έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης βαζοπρεσσίνης. Η βαζοπρεσσίνη εκκρίνεται τη νύχτα και μειώνει την παραγωγή ούρων. Στα παιδιά που δεν παράγουν αρκετή από αυτήν την ορμόνη, ο όγκος ούρων που παράγεται τη νύχτα είναι μεγαλύτερος. Έτσι, η κύστη τους ξεχειλίζει και βρέχουν το κρεβάτι τους. Για αυτές τις περιπτώσεις, χορηγείται στο παιδί φαρμακευτική αγωγή που βασίζεται σε ένα ανάλογο της αντιδιουρητικής αυτής ορμόνης. Καλό είναι, η φαρμακευτική αγωγή, η οποία θα πρέπει πάντοτε να χορηγείται σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού, να συνδυάζεται με συμβουλευτική και εκπαιδευτική αγωγή, σωστή ενημέρωση και υπομονή. Η φαρμακευτική αγωγή διατίθεται σε μορφή υπογλώσσιου χαπιού που διαλύεται στο στόμα και σαν στόχο έχει στην αναπλήρωση του ελλείμματος της βαζοπρεσσίνης που παρατηρείται στο ενουρητικό παιδί, ώστε η κύστη του να πάψει να «ξεχειλίζει». |
πηγή:περιοδικό thita
Για την αναμετάδοση:
Μάριος Ανδρέου
Παιδίατρος
Υπεύθυνος ΚΠΜ
