Τι είναι;
Η ατοπική δερματίτιδα – παιδικό έκζεμα – είναι μία από τις συχνότερες δερματοπάθειες της βρεφικής – παιδικής ηλικίας. Ο επιπολασμός της έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 30χρόνια στις ανεπτυγμένες χώρες.
Στα παιδιά απαντάται σε ποσοστό 10-20%. Ακόμη και η απλή διάχυτη ξηροδερμία που μπορεί να εμφανίζει ένα βρέφος μπορεί να είναι ήπια μορφή ατοπικής δερματίτιδας.
Η έναρξή της εκδηλώνεται στους 6 πρώτους μήνες της ζωής στο 45% , στο πρώτο έτος στο 60%, και έως τα 5 έτη στο 85% των παιδιών.
Δεν είναι κολλητικό. Αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να γνωρίζουν όλοι για να μην οδηγούνται τα παιδιά με έκζεμα σε περιθωριοποίηση στο σχολείο.
Που οφείλεται το παιδικό έκζεμα;
Η αιτία της ατοπικής δερματίτιδας παραμένει άγνωστη. Θεωρείται, όμως ότι είναι συνδυασμός επίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Η επίδραση των γονιδίων φαίνεται από το γεγονός ότι η πιθανότητα εμφάνισης ατοπικής δερματίτιδας σε ένα παιδί διπλασιάζεται όταν ο ένας γονιός πάσχει από ένα αλλεργικό νόσημα ( έκζεμα, ρινίτιδα, άσθμα) και τριπλασιάζεται όταν πάσχουν και οι δύο. Σίγουρα όμως ρόλο παίζει και το περιβάλλον γιατί σε μονοζυγωτικά δίδυμα εμφανίζεται μόνο σε ποσοστό 77% και στα δύο. Εμφανίζεται επίσης σε μεγαλύτερη συχνότητα σε άτομα που ζούνε σε αστικές περιοχές και έχουν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Το γονίδιο που τελευταία λαμβάνει όλης της προσοχής στο χώρο της ατοπικής δερματίτιδας είναι αυτό που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή της φιλαγκρίνης , η οποία είναι υπεύθυνη σε μεγάλο ποσοστό για την ακεραιότητα του επιδερμικού φραγμού.
Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο ότι σώματός μας και ο φραγμός μας από τους ερεθισμούς του εξωτερικού περιβάλλοντος. Αποτελεί έναν αδιαπέραστο τοίχο για τα εξωτερικά ερεθίσματα.
Τα κύτταρα της επιδερμίδας παραμένουν σφιχτά ενωμένα μεταξύ τους με τη βοήθεια λιπιδίων που υπάρχουν σε αυτή. Τέτοια είναι τα κεραμίδια, η χοληστερόλη κ.α. Στην ατοπική δερματίτιδα αυτά τα λιπίδια παρουσιάζουν έλλειψη ( κυρίως τα κεραμίδια) και έτσι ο φραγμός του δέρματος είναι διαταραγμένος. Έτσι το δέρμα αδυνατεί να συγκρατήσει το νερό και διάφορα αλλεργιογόνα, μικρόβια και ερεθιστικές ουσίες εισβάλλουν στο δέρμα με αποτέλεσμα να προκαλείται ξηροδερμία, αλλεργικές αντιδράσεις, φλεγμονή και κνησμός.
Η ενυδάτωση και καλλυντική περιποίηση στην ατοπική δερματίτιδα αποσκοπεί ακριβώς στην αποκατάσταση του επιδερμικού φραγμού, με την παροχή λιπιδίων ( κεραμίδια) και τη διατήρηση της υγρασίας στο δέρμα για την αποφυγή ξηροδερμίας.
‘Εκζεμα και αλλεργία
Η ατοπική δερματίτιδα θεωρείται το σημείο ¨έναρξης – εισόδου ¨για την εμφάνιση μεταγενέστερα άλλων αλλεργικών νόσων. 40-60% των παιδιών με ατοπική δερματίτιδα θα εμφανίσουν στο μέλλον αλλεργική ρινίτιδα ή / και άσθμα. Αποτελεί το πρώτο νόσημα στη λεγόμενη ¨ατοπική πορεία¨.
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, το δέρμα αποτελεί ένα φυσικό φραγμό στην εισβολή βλαπτικών παραγόντων, όπως αλλεργιογόνα και ερεθιστικές ουσίες. Φυσιολογικά ο ανθρώπινος οργανισμός πρέπει να ¨βλέπει ¨οποιαδήποτε ουσία – αλλεργιογόνο από το αρμόδιο όργανο( π.χ. μία τροφή από το γαστρεντερικό, μία γύρη από το αναπνευστικό) για να επιτευχθεί ανοχή σε αυτή και να μην την αντιμετωπίζει ως εχθρό. Στην ατοπική δερματίτιδα πάσχει ο επιδερμικός φραγμός. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απρόσκοπτη εισβολή ουσιών, μεταξύ άλλων και αλλεργιογόνων από το δέρμα και όχι από τις φυσιολογικές οδούς, όπως προαναφέρθηκε. Μετά την είσοδό τους στο δέρμα αναγνωρίζονται από κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και παράγονται αντισώματα γι αυτά. Έτσι δημιουργείται η ευαισθητοποίηση και σε επόμενη έκθεση του οργανισμού στο αλλεργιογόνο θα προκληθεί αντίδραση. Αν πρόκειται για τροφικό αλλεργιογόνο προκύπτει η τροφική αλλεργία , αν δε πρόκειται για αεροαλλεργιογόνο προκύπτει αλλεργική ρινίτιδα ή / και άσθμα. Για τους παραπάνω λόγους, καθίσταται σαφές πως η αποκατάσταση του επιδερμικού φραγμού με καλλυντική περιποίηση και φαρμακευτική αγωγή όταν χρειάζεται αποτελεί το Α και το Ω για την εξέλιξη της ατοπικής πορείας.
Αντιμετώπιση παιδικού εκζέματος
Κάθε παιδί με ατοπική δερματίτιδα πρέπει να επισκέπτεται αλλεργιολόγο για μία ολοκληρωμένη και ολιστική αντιμετώπιση της πάθησης.
Ο αλλεργιολόγος θα κάνει τη διάγνωση και θα δώσει σωστές οδηγίες περιποίησης και θεραπείας των βλαβών.Ταυτόχρονα το παιδί παρακολουθείται για την τροφική ή αναπνευστική αλλεργία που πιθανώς ήδη έχει αναπτύξει.
Η σφαιρική θεραπεία που δίνεται από τον αλλεργιολόγο περιλαμβάνει:
· Αξιολόγηση της βαρύτητας και του ελέγχου του εκζέματος σε κάθε επίσκεψη.
· Έλεγχο του περιβάλλοντος για αποφυγή εκλυτικών παραγόντων
· Ενημέρωση για συνεχή κατάλληλη φροντίδα του δέρματος με ειδικά προϊόντα για καθαρισμό και ενυδάτωση, αναλόγως της κατάστασης του δέρματος και της εποχής του έτους.
· Ενημέρωση και εκπαίδευση για τη σωστή και έγκαιρη χρήση αντιφλεγμονώδους ή/και αντιμικροβιακής αγωγής στις επιμολύνσεις.
Πηγή: www.allergikos.gr
Επιστημονικά Υπεύθυνος: Μάριος Ανδρέου Παιδίατρος
Υπεύθυνη Ύλης : Μελπομένη Σούτα melpomenhsouta@yahoo.gr
