09-07-2010
Της Λαμπρινής Καραθανάση, ψυχολόγου
Μέχρι πρόσφατα ήταν ευρέως γνωστός ο Δείκτης Νοημοσύνης, το IQ. Πολλοί άνθρωποι θέλησαν να υποβληθούν στις ψυχομετρικές διαδικασίες, οι οποίες γίνονται μόνο από ειδικούς, για να βρουν το δικό τους δείκτη. Την τελευταία δεκαετία όμως, η επιστήμη προχώρησε σε μια εντυπωσιακή, σε αριθμό και σημασία, σειρά ανακαλύψεων σχετικά με το ρόλο που παίζει η επίγνωση και η ικανότητα χειρισμού των συναισθημάτων στη ζωή, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειακών σχέσεων. Έτσι κατέληξαν στη Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ).
Οι γονείς που διαθέτουν συναισθηματική νοημοσύνη σημαίνει ότι έχουν επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών τους, μπορούν να δείξουν ενσυναίσθηση (ότι κατανοούν πώς νιώθουν τα παιδιά), να τα καθησυχάσουν και να τα καθοδηγήσουν.
Τα παιδιά, τα οποία διδάσκονται τα περισσότερα συναισθηματικά μαθήματα από τους γονείς, καταλήγουν, μέσω της συναισθηματικής αγωγής, να είναι ικανά να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους, να αναβάλουν την ικανοποίησή τους, να βρίσκουν κίνητρα για τον εαυτό τους, να κατανοούν τους άλλους ανθρώπους και να ανταπεξέρχονται στις δυσκολίες της ζωής.
Η συναισθηματική αγωγή επιτυγχάνεται σε πέντε στάδια :
1. Η επίγνωση των συναισθημάτων του παιδιού.
Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε πότε βιώνουμε ένα συναίσθημα, ότι μπορούμε να κατονομάσουμε τα συναισθήματά μας και ότι είμαστε ευαίσθητοι στην εκδήλωση των συναισθημάτων των άλλων. Τα παιδιά, βέβαια, συχνά εκφράζονται με έμμεσο τρόπο (παιχνίδια, ζωγραφιές, υπερβολικό φαγητό, ανορεξία, εφιάλτες κ.α.), οπότε οι γονείς πρέπει να ακούνε προσεκτικά και να «λύνουν τους γρίφους».
2. Η εκδήλωση του συναισθήματος ως ευκαιρία για οικειότητα και καθοδήγηση.
Πολλές φορές οι γονείς πανικοβάλλονται, όταν τα παιδιά εκδηλώνουν θυμό, φόβο, θλίψη. Όμως, ένα παιδί χρειάζεται περισσότερο τους γονείς του, όταν νιώθει λυπημένο, φοβισμένο και θυμωμένο. Αποδεχόμενοι τα συναισθήματα των παιδιών, τα βοηθάμε να αποκτήσουν την ικανότητα να ηρεμούν μόνα τους τον εαυτό τους – κάτι εξαιρετικά σημαντικό αν προκύψει μια κρίση και σας νιώθουν συμμάχους.
3. Ακρόαση με ενσυναίσθηση και αναγνώριση των συναισθημάτων.
Εμπεριέχει την ακρόαση, την παρατήρηση της γλώσσας του σώματος, τη φαντασία για να γίνει κατανοητή η οπτική του παιδιού, το λόγο για επαναδιατύπωση αυτών που ακούει, για να μπορέσει το παιδί να κατονομάσει τα συναισθήματά του και την ελεύθερη και ανοιχτή καρδιά, για να είναι κατανοητό τι νιώθει το παιδί.
4. Βοήθεια να εκφράσει λεκτικά τα συναισθήματά του.
Χρησιμοποιώντας χαρακτηρισμούς, όπως «ένταση», «ανησυχία», «πληγώθηκες», «λυπημένος», «φοβισμένος», τα παιδιά μπορούν να μεταβάλουν το άμορφο, τρομακτικό και άβολο συναίσθημα, σε κάτι με υπόσταση και όρια και το οποίο αποτελεί κομμάτι της καθημερινής μας ζωής.
5. Καθορισμός ορίων και βοήθεια για την επίλυση προβλημάτων.
Είναι σημαντικό τα παιδιά να καταλάβουν ότι το πρόβλημα δεν είναι τα συναισθήματά τους, αλλά η κακή τους συμπεριφορά. Δεν ωφελεί να πούμε σε ένα παιδί «Σταμάτα να κλαις», αλλά να του εξηγήσουμε πού έγινε το λάθος, να εξηγήσουμε την επιθυμητή συμπεριφορά και να δείξουμε ότι κατανοούμε πώς νιώθει.
Η συναισθηματική αγωγή μπορεί να φαντάζει απλή θεωρία, όμως στην πράξη έχει εκπληκτικά αποτελέσματα! Αξίζει τον κόπο!
ΜΑΡΙΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ
ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΠΜ
2102913533
